Құлыбаевтардың байлығы артты: Назарбаевтың туыстары Forbes рейтингінде алға шықты

Америкалық Forbes журналындағы миллиардерлер тізімі жаңартылды. Тізімде алты қазақстандық бар. Олардың төртеуі соңғы бір жылда байлығын арттырған. Соның ішінде экс-президент Нұрсұлтан Назарбаевтың қызы және күйеу баласы Динара мен Тимур Құлыбаевтар да бар.

Forbes мәліметтеріне сәйкес, Құлыбаевтардың жалпы байлығы 10 миллиард долларды құрайды. Биыл олар миллиардерлер тізімінде 612-ші орынға шықты. Бақылаушылардың пікірінше, экс-президенттің ықпалы әлсірегеннен кейін, Назарбаевтың туыстары жоғары қызметтерінен кетіп, бұрынғы лауазымдарынан айырылды.

Бірақ, қазіргі есеп бойынша, елдегі дүрбелеңдерге қарамастан, Құлыбаевтар отбасы капиталдарын көбейтіп, бір есеге жуық байып кетті. Өткен жылы американдық басылымның есебі бойынша, ерлі-зайыптылардың табысы 8,6 млрд-қа жеткен.

57 жастағы Тимур Құлыбаев пен 56 жастағы Динара Құлыбаева Қазақстандағы ең ірі коммерциялық банкті басқарады. “Халық банкі” бұл отбасының ең құнды активі болып саналады. Құлыбаевтар жан-жақты кәсіппен айналысады, олардың мүдделері мұнай өндіру, құрылыс және сауда салаларын қамтиды.

Forbes рейтингінде Құлыбаевтар отбасы “Kaspi Bank” компаниясының негізін қалаушысы мен директорлар кеңесінің төрағасы Вячеслав Кимді басып озды. Ақпан айындағы есепке сүйенсек, ол 5,8 миллиард доллар байлығымен рейтингте 511-ші орында. Американдық журнал оның активтерін өткен жылы ол 3,6 миллиардқа бағаласа, осы жылы 6,4 миллиардқа бағалады.

54 жастағы Кимнің жетістігі Kaspi-дің IPO-ға шығуымен байланысты (Вячеслав Ким 24 пайыз акцияға ие). 2020 жылы компания Лондондағы акцияларын шығарды, ал биыл АҚШ-тағы NASDAQ биржасына кірді. Kaspi акционерлері, іскерлік БАҚ хабарлағандай, Америкадағы IPO кезінде миллиард доллардан астам табыс тапты. Кимнің іскер серіктесі — Михаил Ломтадзе, ол Forbes тізіміне 5,2 миллиард доллар капиталы бар Грузиядан келген бай адам ретінде енгізілген.

2022 жылы Қазақстан азаматтығын алған Freedom Holding брокерлік компаниясының басшысы, ресейлік Тимур Турлов бір жыл ішінде байлығын 200 мың долларға арттырып, рейтинг кезінде оның байлығы 3,3 миллиардқа бағаланды. Журнал оны 991-ші орынға қойды. Forbes Турловты посткеңестік кеңістіктегі азаматтарға АҚШ, Ресей және Еуропаның қор биржаларына кіруге мүмкіндік берген және IPO-ға маманданған брокерлік компанияның басшысы әрі акционері ретінде ұсынады. 36 жастағы миллиардер бұл компанияны 2008 жылы, колледжді бітірмес бұрын құрылтайшыларымен бірге жинаған 100 мың долларға құрғанын айтады.

Forbes рейтингінде байлығы артқандар ғана емес төмендегендер де байқалды, соның бірі «Қазақмыс» металлургиялық компаниясының құрылтайшысы 63 жастағы Владимир Кимнің активтері жыл санап өспей, азайған. Америкалық басылым Кимнің 3,6 миллиард доллары бар екенін есептеді. Өткен жылмен салыстырғанда 700 миллионға төмендеген. Ол 896-шы орында. Владимир Кимге «Қазақмыс» корпорациясының акцияларының басым бөлігі және түсті металдарды, негізінен мыс өндіретін “KAZ Minerals” акционерлік қоғамының (2014 жылы «Қазақмыс» холдингі бөлінген) үлесі бар.

Ал тұрақтылықты сақтағандарға назар аударсақ, Өтемұратовты атауға болады. 66 жастағы Болат Өтемұратов планетадағы ең бай адамдар рейтингінің 1238-ші қатарында. Оның байлығы жыл ішінде өзгерген жоқ (2,7 миллиард доллар).

Назарбаевтың билігі кезінде Өтемұратов президент істерін басқарған. Ол миллиардерлер тізімінде алғаш рет қазақстандық АТФБанкті 2007 жылы итальяндық UniCredit тобына 2,2 миллиард долларға сатқаннан кейін пайда болды. Болат Өтемұратов Казцинк металлургиялық компаниясының иесі деп аталды, ол бұл активті Glencore-ге 2021 жылы 1,4 миллиард долларға сатты.

Қазіргі таңда Өтемұратов Forte Bank-ті басқарады және Қазақстандағы Burger King франшизасына иелік етеді (фаст-фуд мейрамханалары желісі бүкіл ел бойынша ондаған сауда нүктелерін ашты). Одан бөлек, бұрынғы жоғары лауазымды шенеуніктің қазіргі портфолиосында қонақүйлер, әуежайлар, ұялы байланыс компаниялары бар.

Қаңтар оқиғасынан кейін мемлекеттік аппараттың экс-президент төңірегіндегі бірқатар адамдарға қарсы жүргізген заңсыз жолмен алынған активтерді қайтару ретінде ұсынған науқаны Өтемұратовқа әсер еткен жоқ. Бұрынғы мемлекет басшысының үлкен қызы Дариға Назарбаеваның бұрынғы сюжеті, бизнесмен Қайрат Боранбаев ірі көлемдегі ұрлық жасады деп айыпталған болатын. Нұрсұлтан Назарбаевтың жиені Қайрат Сатыбалды да осындай айыппен сотталды.

МИЛЛИАРДЕРЛЕРДІҢ СӘТТІ ЖЫЛЫ

Forbes тізімінде биыл да, бұрынғыдай LVMH бас директоры Бернар Арно (233 миллиард доллар) тұр. Оның компаниясы Louis Vuitton сән бренді мен сағат жасаушы Tag Heuer сияқты ондаған сәнді брендтерді біріктіреді. Екінші орында Tesla иесі Илон Маск (195 миллиард доллар), үшінші орында Amazon бас директоры Джефф Безос (194 миллиард доллар). Төртінші орында Facebook негізін қалаушы Марк Цукерберг (177 миллиард доллар).

Forbes-тің хабарлауынша, бұл жыл жер бетіндегі ең бай адамдар үшін сәтті болды. Өйткені, жаһандық қор нарықтары соғысты, саяси күйзелістерді және инфляцияны елемеді.

Миллиардерлер тізімінде 2781 адам бар, бұл өткен жылмен салыстырғанда 141 адамға артық. Олардың жалпы байлығы 14,2 триллион долларды құрайды, бұл 2023 жылмен салыстырғанда екі триллион долларға көп. Тізімге қатысушылардың үштен екісі өз капиталын ұлғайтса, төрттен бірі құлдырады.

Миллиардерлердің ең көп саны АҚШ-та. 813 американдықтың байлығы миллиард доллардан асады (олардың активтері 5,7 триллион доллар). Қытай (Гонконгты қосқанда) 473 миллиардермен екінші орында тұр. Үндістан 200 миллиардермен үшінші орында.

Амина Темірханова