//

Қош бол, Аягүл. Қазақ жұрты белгілі жазушы Аягүл Мантаймен қоштасты

1218 рет қаралды
Кешеден бері қазақ жұрты күңіреніп Аягүлін, Аягүл Мантайды жоқтауда. Болашағынан үміт күттірген бітімі бөлек жазушыдан қапияда айырылып қалдық. Қазіргі жазушылардың ішінде дүниеге өзгеше қырымен қарайтын Аягүл болашағынан үміт күттірді. Амал не, ноқтаға басы сыймаған күйі бұл жалғанды тәрк етіп кете барды. Қош, Аягүл. “Мінбердің” оқырмандарына оның ең жақын құрбысының ол опат болардан бірнеше күн бұрын жазған жазбасын бөлісуді жөн көріп отырмыз. 
Аягүл сезіммен өмір сүреді, сезіміне адал. Ол үшін сезімнен қымбат ештеңе жоқ. Дүниеге, пайдаға қызықпай, сезіміне адал болудан ауыр жауапкершілік жоқ шығар бұл өмірде. Сезіміне адал адам ұтылады, айыпты адамдай үлкен құн төлейді, құрбан болады. Сөйте тұра ол адам – биік. Құдайдың алдында биік…
Өткенде группаластар жиналғанда Ерболат Айтбайұлы «осы Аягүл сен туралы көп жазады, бірақ сен ол туралы ештеңе жазбайсың» деп сын айтып еді. Мақтау, пафос сөзге жоқпын, жалпы мақтауға сараңмын. Бірақ бүгін Аягүл туралы жазғым кеп отыр.
Аягүлмен танысқаныма туп-тура 18 жыл болыпты. КазГУ-ге түсіп, студенттік өмірді енді бастағанда тағдырым маған сый жасады – Аягүлмен дос болдым. Зерек, көп оқыған, сезімтал группаласымды бірден байқадым.
«Әлем әдебиеті» сабағында біз аттарын енді естіп жатқан жазушылардың біразын Аягүл баяғыда оқып қойған екен. Қазақ әдебиетін бала күнінде жата-жастана оқыған, білімді, ойлы Аягүлмен жатақханада да көп сөйлесуші едік. Мектеп жасында өлең жазған, мақалалары басылымдарда жарияланған, бізге келгенде қаламы кәдімгідей төселген. Аягүл көп кешікпей «Қазақ әдебиеті» газетіне жұмысқа тұрды. Газеттің соңғы бетіндегі аты-жөнін көргенде «Аягүл тап өз орнын тапты» деп группаластар боп қуанысып едік. Ішіне кіріп көруге батылым бармайтын «Жазушылар Одағында» жұмыс істейтін Аягүл менің көзіме артықша туған адам боп көрінетін. Театр, кино туралы көп жазатын. Біздің журналистер көбіне көсемсөзбен от көсеп, әдемі теңеу, бояу көп іздейді. Тап сонысы маған аса ұнамайды. Аягүл «бастысы форма емес» деген прицип ұстанады. Оқыған, көрген нәрсесінің «жұлынын, ядросын, өзегін, тоқ етерін» анық көрсететін. Орыс журналистері сияқты кейіпкерін сілкілеп, ішін ақтара алатын. Ойлау жүйесінің ерекшелігі жазуынан көрініп тұратын. Сондықтан да жазушылардан, әдебиеттанушылардан алған сұхбаттары ерекше шығатын. Марқұм Әмірхан Балқыбекті жақсы көретін. «Әмірхан аға өте көп оқыған, дұрыс ойлай біледі, нағыз интеллектуал» деп, маған Әмірхан ағаның мақалаларын оқытатын. «Ананы оқы, мынаны оқы» деп мені бағыттап отыратын. Еркін ойлайтын, кең ойлайтын Аягүлмен сөйлессем, тынысым ашылатын. «Сенде сезім аздау, салқындау, байыппен қарайсың, ойлау жүйең әдебиеттен гөрі ғылымға келеді» деп, «Педагогика-психологияны» оқуыма, кейіннен сол саладан диссертация жазуыма түрткі болды. Жалпы менің терең дүниелерді оқуыма Аягүл көп әсер етті.
Кейін Москваға оқуға бірге бардық, біраз жыл бір пәтерле бірге тұрдық. Аягүл өнер адамдары, музыканттардың өмірі, тұлғалар туралы, психологтар туралы, Фрейдті, Достоевскиді көп оқитын. Оқығандарын қорытып, қазақ тілінде мақала етіп жазды. Москвадағы жазушылардың тұрған үйін, Арбатты, Толстойдың туып-өскен Ясная Полянасын көп аралайтын. Әсіресе РУДН-де оқығанда әдеби орта, әдебиеттанушы ғалымдармен сөйлескенді ұнататын.
«Адамдарға, сәбилерге қарап отырған ұнайды, олардың әрекетін бақылап, көзіне үңіліп, жанын сезем, ішін көрем, ойын оқимын» дейтін. Дін туралы, адамның иманы, сенімі, өмірлік миссиясы туралы, Алланың құдыреті туралы, дін мен ғылымның байланысы туралы, адамның тағдыры, болмысы туралы сағаттап сөйлесетінбіз. Аягүлдің әлеміне тереңдеген сайын оның тереңдігін, жанының нәзіктігін, аңқаулығын сезіммен өмір сүретінін байқаймын. Пастернак «жазудағы мұрат айқай-атақ емес, өзіңді беру, барыңды беру» деген. Қатыгез, қатты мына әлемде сезімтал, жүрегі сонша нәзік Аягүл сол жүрегімен әлі де тамаша туындылар жазатынына сенімдімін. Жазуы арқылы жүректерді оятып, көптің санасына сәуле түсіретініне сенімдімін. Бірақ сөзімнің басында айтқанымдай, өмірінің соңына дейін сезімнің, ардың үлкен жауапкершілігін арқалап өмір сүретінін сезем.
Бану Оңдасынова, фейсбук парақшасынан
Парақшамызға жазылыңыз

Жауап беру

Your email address will not be published.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Соңғы жазбалар

Қателік кімнен кетті? Балалар ақыны Қуат Әдістің өлеңін өзгенің атымен жариялаған “Алматыкітап” кінәні “Балдырған” журналына жауып отыр

“Алматыкітап” баспасынан 2 сынып оқушыларына арналып дайындалған “Әдебиеттік оқу 2022” кітабына қатысты желіде дау туды. Баспагерлер

«Зорлық-зомбылыққа ұшыраған әйелді күйеуімен татуластырмақ болған»: «Хабар» арнасындағы “Бірақ…» ток шоуы жабылды

 Кеше «Хабар» арнасындағы «Бірақ…» ток-шоуына тұрмыстағы зорлық-зомбылықтан зардап шеккен шымкенттік әйел кейіпкер боп келді. Бағдарлама жүргізушілері